Osiołek Palmowy z Szydłowca

Zbliża się Niedziela Palmowa, dlatego chcemy podzielić się z Wami pewną szydłowiecką tradycją. Tradycją którą kontynuuje już tylko kilka miast w całej Polsce! Przy okazji dowiecie się więcej o figurze Jezusa Palmowego z Szydłowca, która jest unikatem na skalę Polski.

Jezusek Palmowy, albo Osiołek Palmowy, to drewniana figura Chrystusa na osiołku, wożona na wózku podczas uroczystej procesji w Niedzielę Palmową. Zwyczaj ten znany jest od X wieku, a najstarsze zachowane figury pochodzą z ok.1200 roku. Odtwarzano w ten sposób triumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy, gdy witany był rzucanymi pod nogi płaszczami, gałązkami palmy i okrzykami "Hosanna!". Tradycję podtrzymywano do końca XVIII w. po czym została zakazana przez władze kościelne, gdyż straciła charakter sakralny, stając się bardziej zwyczajem ludowym, połączonym z wesołą zabawą. Prowadzanie osiołka było w XVII i XVIII wieku bardzo popularne m. in. w Krakowie. Figurę ciągnęli rajcy miejscy i najznamienitsi mieszkańcy miasta, a tłum rzucał kwiaty i zielone wierzbowe gałązki pod koła wózka wołając „Hosanna Synowi Dawidowemu, błogosławiony, który idzie w Imię Pańskie dla ludzkiego zbawienia”.

Szydłowiec jest jednym z nielicznych miast, gdzie ta tradycja została odnowiona i dalej jest celebrowana. Dzięki niej, Niedziela Palmowa wraz z kiermaszem wielkanocnym, stanowią pewną lokalną tradycję, która wprowadza w atmosferę świąt Wielkanocnych ( W 2020 i 2021 roku procesja z Palmowym Jezuskiem nie odbyła się, co jest wynikiem restrykcji sanitarnych). Warto wspomnieć, że Osiołek Palmowy, który bierze czynny udział w tych wydarzeniach, został wykonany w 2005 roku i jest zainspirowany oryginalnym, XVI - wieczną późnogotycką rzeźbą Chrystusa na osiołku, która znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie (jest jedną z czterech zachowanych w Polsce figur tego rodzaju). Nie jest to kopia, ale raczej wariacja przedstawienia Chrystusa w kolorach bardziej folklorystycznych/ ludowych.

Figura Chrystusa na osiołku, pochodząca z Szydłowca, wyrzeźbiono ją po 1500 roku. Zlecił jej wykonanie krakowskiej pracowni Wita Stwosza Mikołaj Szydłowiecki, a wykonał rzeźbę syn Wita - Stanisław. Figura ma ponad dwa metry wysokości. Siedzący na osiołku Chrystus, sztywno wyprostowany, unosi prawą dłoń w geście błogosławieństwa, lewą ujmował (niezachowane) skórzane lejce. Ubrany jest w zapięty płaszcz charakteryzujący późnośredniowiecznego władcę. Chrystus na osiołku umieszczony jest na wózku – platformie.

W 1548 roku Elżbieta Szydłowiecka wyszła za mąż Mikołaja Radziwiłła Czarnego w związku z tym rzeźba, podobnie jak cały Szydłowiec, stała się własnością Radziwiłłów. Po śmierci księcia Michała Radziwiłła z Nieborowa, która nastąpiła w 1903 roku wdowa po nim w roku 1904 podarowała rzeźbę przedstawiającą Chrystusa na osiołku Muzeum Narodowemu w Krakowie. Został tu nazwany Osiołkiem Palmowym i uznany za jedną z najcenniejszych późnogotyckich rzeźb z terenu Polski.

Niedziela Palmowa jest pięknym lokalnym świętem, towarzyszy mu wspomniany Kiermasz, gdzie kolorowe stroje i pieśni spotykają się z rękodziełem. A przed godziną 12, mieszkańcy Szydłowca machając palmami chętnie odprowadzają Palmowego Jezuska do drzwi Kościoła św. Zygmunta. Owa niedziela to niezwykły czas dla lokalnej społeczności, dlatego warto zajrzeć i samemu się przekonać! Dlatego planując wycieczkę w przyszłym roku, nie zapomnijcie o Niedzieli Palmowej.

Więcej o Jezusku Palmowym z Szydłowca moża przeczytac na stronie Muzuem Narodowego w Krakowie (klik).

A tutaj o procesjach z Jezuskiem Palmowym w Polsce (klik)

Zdjęcia Palmowego Jezuska: Muzeum Narodowe w Krakowie